بهترین پماد و کرم برای زخم بستر | مقایسه سیلور، هیدروژل، آلژینات و هیدروکلوئید
در انتخاب پماد و پانسمان برای زخم بستر، توجه به عمق و نوع زخم، میزان ترشح و شرایط بیمار اهمیت بالایی دارد. پماد سیلور جهت زخمهای عفونی، هیدروژل مناسب زخمهای خشک و آلژینات برای زخم پرترشح کاربرد دارد. هیدروکلوئید نیز برای زخم سطحی با ترشح کم بهترین انتخاب است. استفاده از هر پماد بدون نظر پزشک میتواند خطراتی ایجاد کند. مراقبت تخصصی، بررسی منظم علائم و تعویض اصولی پانسمان، دستاورد درمان موفق را تضمین میکند. کلینیک زخم تهران همواره توصیه میکند در صورت نشانههای عفونت یا کندی بهبود، حتماً مشاوره تخصصی دریافت کنید تا روند ترمیم بیخطر و سریع طی شود.
فهرست عناوین

بهترین پماد و کرم برای زخم بستر کدام است؟
انتخاب بهترین پماد یا کرم برای درمان زخم بستر، شاید در نگاه اول ساده به نظر برسد اما واقعیت پیچیدهتر است. هر زخم بستر شخصیت خودش را دارد و نسخه واحدی برای همه جوابگو نیست! میزان عمق، سن و وضعیت سلامتی بیمار و حتی مقدار ترشح از زخم باید به دقت بررسی شود.
امروزه پمادهای متنوعی از نوع گیاهی، آنتیبیوتیکی و نقرهای در دسترساند، اما انتخاب درست باید با کمک پزشک و بر اساس شرایط زخم صورت گیرد.
پمادهای سیلور سولفادیازین برای کنترل عفونت زخمهای عمیق عالیاند اما برای زخمهای خشک یا سطحی، پمادهای آلفا، کالاندولا یا نیودرم مؤثرترند.
روی برخی زخمها که به قطرهای ترشح هم حساساند پماد و پانسمان هیدروکلوئیدی بهترین همراهاند. استفاده از پماد آنتیبیوتیک هم وقتی ارزش دارد که خطر عفونت یا قرمزی وجود دارد، اما باید طول درمان با نظر پزشک رعایت شود تا باکتریها مقاوم نشوند. در نهایت، همیشه به خاطر داشته باشیم که هیچ پمادی جای مراقبت اصولی و نظارت پزشک را نمیگیرد.
معرفی جامع پماد سیلور سولفادیازین
پماد سیلور سولفادیازین (Silver Sulfadiazine) جزو رایجترین و موثرترین داروهای ضدعفونی کننده زخم بستر است. این کرم از ترکیب یون نقره و سولفادیازین تشکیل شده و خاصیت آنتیباکتریال قوی دارد، به طوری که با مهار رشد انواع باکتریهای مضر، مانع پیشرفت عفونت در بافت میشود.
بیشترین کاربرد آن در زخم بستر عمیق، زخمهای عفونی و بیماران سالمند بستری است. استفاده روزانه ۱ تا ۲ بار پیشنهاد میشود و باید پس از تمیزکردن ناحیه زخم، کل سطح زخم با لایهای نازک از پماد پوشیده شود.
سیلور سولفادیازین معمولا عارضه خاصی ندارد اما در موارد نادر ممکن است ایجاد خارش یا سوزش پوستی کند. با وجود همه مزایا، بهتر است در زخمهای خیلی سطحی یا خشک استفاده نشود، چون ممکن است روند بهبود پوست را کمی کند کند. در همه موارد، پزشک معالج بهترین کسی است که میتواند تصمیم نهایی را بگیرد.
پمادهای گیاهی موثر برای زخم بستر
پمادهای گیاهی مثل کالاندولا، نیودرم، ژانوهیل و آلفا در سالهای اخیر محبوبیت زیادی پیدا کردهاند، مخصوصاً برای زخمهای سطحیتر یا بیماران حساس به داروهای شیمیایی. پماد کالاندولا به دلیل داشتن عصاره گل همیشه بهار، اثر ضدالتهابی و تسکیندهنده قوی دارد و به رشد سریع سلولهای جدید کمک میکند.
نیودرم و ژانوهیل که پایه آنها غالبا عسل و روغنهای گیاهی مثل زیتون و ابوخلسا است، هم خواص رطوبترسانی دارند و هم به عنوان محافظ و تسریعکننده بهبود طبیعی زخم شناخته میشوند.
این پمادها بیشتر زمانی کاربرد دارند که زخم بستر در مراحل ابتدای خود باشد و هنوز به بافت عمیق نرسیده باشد. همچنین احتمال ایجاد حساسیت به مراتب کمتر از پمادهای شیمیایی است، اما قبل از مصرف، مخصوصا در بیماران با سابقه حساسیت پوستی، تست روی بخش کوچکی از پوست توصیه میشود.
پمادهای آنتیبیوتیک و کاربرد ویژه
زمانی که زخم بستر علائم عفونت نمایان کند یا روی زخم چرک و ترشح زرد یا سبز دیده شود، استفاده از پمادهای آنتیبیوتیک مثل موپیروسین، تتراسایکلین یا فوسیدیک اسید توسط پزشک توصیه میشود.
موپیروسین، گزینه شماره یک اکثر پزشکها برای زخم بستر با عفونت موضعی و زخمهای چرکی یا قرمز است و معمولا روزانه سه بار تا ۷ روز تجویز میشود. پماد تتراسایکلین و فوسیدیک اسید نیز برای عفونتهای مقاومتر یا مناطق کوچکتر مناسبند.
توجه شود استفاده طولانیمدت بدون نظارت پزشک میتواند باعث رشد باکتریهای مقاوم به دارو شود و حتی وضعیت بیمار را دشوارتر کند. این پمادها فقط برای عفونتهای باکتریایی مؤثرند و تاثیری روی عفونتهای ویروسی یا قارچی ندارند، پس خودسرانه استفاده نکنید.
انتخاب پماد مناسب بر اساس شرایط زخم
انتخاب پماد بستگی کامل به عمق زخم، مقدار ترشح، و وجود یا عدم وجود علائم عفونت دارد. اگر زخم سطحی و خشک است، پمادهای گیاهی و مرطوبکننده مثل آلفا یا کالاندولا میتوانند گزینه اول باشند.
زخمهایی که چرک و ترشح دارند، نیاز به کنترل عفونت با پماد سیلور یا آنتیبیوتیکی دارند، اما اگر زخم عمق بیشتری دارد یا در مراحل ۳ و ۴ است، معمولاً پماد دیگر کافی نیست و باید از ترکیب پانسمان هیدروژل، آلژینات یا کمک تخصصی استفاده شود.
در سالمندان و بیماران مبتلا به بیماری زمینهای، مراقبتهای منظم پرستاری و تغییر مداوم پوزیشن از پماد هم مهمتر است. هرگز برای انتخاب یا تعویض پماد خودسرانه عمل نکنید و پیش از هر انتخاب جدید با پزشک مشورت نمایید تا بهترین نتیجه را بگیرید.
جدول معرفی انواع پماد و کرم
| نوع پماد/کرم | کاربرد اصلی | نکته یا هشدار مهم |
|---|---|---|
| سیلور سولفادیازین | زخم عمیق، عفونی | ممنوع در زخم خشک/سطحی، حساسیت |
| کالاندولا، آلفا، نیودرم | زخم سطحی، ابتدایی و خشک | امکان حساسیت، فقط سطحی |
| موپیروسین، تتراسایکلین، فوسیدیک اسید | زخم عفونی با ترشح | مصرف محدود، پزشک تجویز کند |
| هیدروژل | زخم خشک یا با بافت مرده | مناسب زخم غیرعفونی |
| آلژینات | زخم پرترشح، خونریزیدار | ممنوع در زخم خشک |
| هیدروکلوئید | سطحی با ترشح کم، تاول | ممنوع برای زخم عفونی |

مطلب ویژه : دمان زخم های دیابتی
کرم سیلور برای درمان عفونت
کرم سیلور سولفادیازین، یکی از پیشتازان دهههای اخیر در درمان سوختگیها و زخمهای مزمن، امروزه به عنوان یک استاندارد جهانی در پیشگیری و مهار عفونت، خصوصاً در بستر بیماران و مجروحان، شناخته میشود.
خاصیت ضدباکتریایی قوی آن به ویژه در محیطهای بیمارستانی و پرخطر، نقشی غیرقابل انکار در جلوگیری از بروز عفونتهای جدی ایفا میکند.
این دارو با نابودی طیف وسیعی از باکتریهای بیماریزا و کمک به آمادهسازی بستر زخم برای ترمیم، به نوعی خط مقدم دفاع بدن در برابر خطرات عفونت محسوب میشود. استفاده از پماد سیلور باید همواره با نظارت پزشک صورت گیرد تا از بروز عوارض ناخواسته جلوگیری شود.
سیلور سولفادیازین چیست و چه کاربردی دارد؟
سیلور سولفادیازین یک پماد آنتیمیکروبیال ترکیبی است که از تلاقی قدرت ضدعفونیکنندگی نقره و ویژگیهای ضدباکتریایی سولفادیازین شکل گرفته.
این دارو غالباً برای جلوگیری و درمان عفونتهای زخم سوختگیهای سطح دوم به بالا، زخم بستر و سایر زخمهای باز استفاده میشود.
سیلور سولفادیازین با مهار ساخت اسید فولیک در باکتری، عملاً موجب توقف تکثیر میکروب شده و از گسترش باکتری به بافتهای اطراف جلوگیری میکند. همچنین در زخمهای مزمن و در وضعیتی که احتمال نفوذ باکتری بالا باشد، ارزش ویژهای پیدا میکند.
موارد مصرف و عوارض پماد سیلور
مهمترین کاربرد بالینی این پماد، پیشگیری و درمان عفونت زخمهای سوختگی و زخم بستر با ریسک آلودگی بالا است. اثر تسکین درد ناشی از نقره، آن را برای بیماران دردکش مستعد میکند.
با وجود این فواید، نباید از پتانسیل بروز عوارضی مانند سوزش، خارش، تغییر رنگ گذرای پوست (خاکستری یا آبی)، یا حتی واکنشهای حساسیتی شدید مثل استیونز-جانسون غافل شد.
مصرف طولانی میتواند زمینهساز عفونتهای قارچی یا کمخونی شود؛ بهویژه در اطفال یا بیماران دچار اختلالات خونسازی باید احتیاط ویژه صورت گیرد.
تفاوت سیلور مرسوم با پانسمان نقرهای
برخلاف پمادهای سیلور که نقره را بهصورت یکباره وارد محیط زخم میکنند، پانسمانهای نقرهای نوین طراحی شدهاند تا یون نقره را به شکل کنترلشده و طی مدت زمان طولانیتر آزاد کنند.
این فناوری، علاوه بر ایجاد محیط مرطوب ایدهآل، به جذب ترشحات اضافی نیز کمک میکند و کاهش بوی نامطبوع زخم و سرعتبخشی به فراوری بافتهای جدید را فراهم میآورد.
پژوهشهای متاآنالیز، برتری پانسمانهای نقرهای را در بهبود سریعتر و کاهش طول بستری و عوارض دومرحلهای، نسبت به کرم یا محلول سیلور ثابت کردهاند. این ویژگی معاصر، انتخابهای درمانی را به سوی پانسمانهای آماده حامل نقره سوق داده است.

مطلب ویژه : درمان زخم های عفونی
پماد هیدروژل مناسب زخمهای خشک
هیدروژل به عنوان یک نسل نوین در پانسمان و مراقبت زخمهای خشک، تحولی مهم در مدیریت انواع آسیبهای پوستی، به ویژه زخمهای فاقد ترشح، ایجاد کرده است.
وجود رطوبت کنترلشده در محیط زخم، کلید اصلی برای تسریع فرآیند ترمیم، کاهش درد و جلوگیری از چسبندگی پانسمان به زخم محسوب میشود.
پماد یا ژلهای هیدروژل با ساختاری ۸۰ تا ۹۰ درصد آب، نه تنها مانع خشکشدن بیشتر زخم میشوند بلکه دبریدمان (برداشت بافت مرده) ملایم را نیز سرعت میبخشند.
این ویژگی باعث شده هیدروژلها چه در بستهبندی آماده و چه به صورت ژل طبی، در کلینیکها و حتی مراقبت خانگی زخم کاربرد گسترده داشته باشند، اما انتخاب صحیح آنها و استفاده درست از نظر تخصصی نیازمند آموزش پایه است.
هیدروژل چیست و چطور عمل میکند؟
هیدروژل نوعی پانسمان نیمهجامد و شفاف است که پایه آن از پلیمرهای زیستسازگار (معمولاً طبیعی) ساخته شده و میتواند حجم بالایی آب را جذب و کنترل کند.
عملکرد اصلی هیدروژل در زخمهای خشک، فراهمکردن محیط مرطوب ایدهآل بدون خیسکردن بیش از حد محل زخم است.
همزمان با قرارگیری این ژل روی زخم، آب به تدریج به بافت آسیبدیده منتقل میشود، سلولهای مرده و خشکی لایه سطحی به آرامی نرم شده و برداشته میشوند (دبریدمان اتولیتیک)، به رشد سلولهای جدید و مهاجرت سلولی برای بستهشدن زخم نیز کمک میکند.
این رطوبت کنترلشده و پیوسته، روند بازسازی اپیتلیوم و التیام را سرعت میدهد، و در عین حال با اثر خنککنندگی خود، درد و التهاب سطحی را کاهش میدهد. عدم چسبندگی به بافت زخم هم از مزیتهای مهم هیدروژل است، به ویژه در زخمهای حساس یا نزدیک مفصل.
چه کسانی باید از هیدروژل استفاده کنند؟
استفاده از پماد یا پانسمان هیدروژل عمدتاً برای افرادی توصیه میشود که زخم خشک و بدون ترشح دارند؛ مانند زخمهای مزمن که سطح آنها مرده یا اسکار فیبروزه شده باشد، سوختگیهای سطحی، زخمهای فشاری خشک، زخم دیابتی فاقد اگزودا، زخمهای ناشی از پرتودرمانی و حتی برخی تاولهای خشک و بدون عفونت.
سالمندان با پوست نازک، بیماران بستری طولانی، یا افرادی که زخمهای خشک دردناک دارند، گزینه ایدهآل استفادهکننده از هیدروژل هستند.
برعکس، این محصول برای زخمهای عمیق، آلوده، دارای چرک یا خونریزی فعال، اصلاً مناسب نیست چون رطوبت اضافی باعث گسترش عفونت یا ماکراسیون بیشتر بافت سالم میشود. بیماران دچار حساسیت به ژل یا مواد نگهدارنده خاص هیدروژل نیز باید با احتیاط مصرف کنند و مشاوره پزشک ضروری است.
نکات کلیدی استفاده در خانه
برای اثرگذاری و ایمنبودن پماد یا پانسمان هیدروژل در منزل، رعایت چند نکته کلیدی واجب است: همیشه قبل از شروع کار، دستها و محل زخم را با آب و شوینده ملایم تمیز و کاملاً خشک کنید؛ فقط لایه نازکی از هیدروژل را با کاردک یا پنبه استریل، روی سطح زخم بمالید یا پانسمان هیدروژلی آماده را مستقیماً روی زخم قرار دهید.
پانسمان ثانویه (مثلاً گاز استریل نچسب) روی ژل ضرورری است تا رطوبت حفظ شود. تعویض پانسمان باید روزانه یا طبق توصیه کارشناس زخم انجام شود؛
در صورت بروز قرمزی، خارش، بوی بد یا ترشحات غیرطبیعی مصرف را قطع و پزشک را در جریان بگذارید. هرگز از ژلهای تاریخگذشته یا بازمانده قبلی استفاده نکنید.
توجه کنید که زخمهای مشکوک، عمیق یا همراه علائم سیستمیک (مانند تب، لرز، تورم ناحیه) نیازمند درمان تخصصی هستند و نباید تنها به مراقبت خانگی بسنده شود.

مطلب ویژه : درمان زخم های سوختگی
پانسمان آلژینات مناسب ترشحات بال
پانسمان آلژینات، انتخاب حرفهای پزشکان برای زخمهایی با ترشح زیاد است. این پانسمان که از جلبک دریایی تولید میشود، هنگام تماس با زخم پرترشح، به شکلی ژلمانند درمیآید و رطوبت اضافی را جذب میکند؛ به همین خاطر، هم بستر زخم را از خیسی بیش از حد حفظ میکند و هم محیطی ایدهآل برای ترمیم مطلوب فراهم میآورد.
پانسمان آلژینات علاوه بر کنترل ترشحات، خطر عفونت ثانویه را کاهش داده و به لطف بافت نرم و انعطافپذیرش، تعویض آسان و تقریباً بدون درد دارد.
در مدلهای پیشرفتهتر، ترکیب شدن با یون نقره باعث شده بیماریهای عفونی و مقاوم به درمان هم کنترل شوند. اما مثل هر ابزار درمانی، باید موارد منع مصرف و نکات تخصصی آن را شناخت تا نتیجه بهتری حاصل شود. در ادامه با سرفصلهای کلیدی پیرامون عملکرد آلژینات، کاربرد درست و هشدارهای حرفهای برای استفاده همراه شوید.
آلژینات نقرهای چطور عفونت را کنترل میکند؟
زمانی که با زخمی مواجه هستیم که هم ترشح بالا دارد و هم نشانههای عفونت دیده میشود، آلژینات نقرهای بهترین گزینه خواهد بود.
ترکیب جادویی یونهای نقره با بافت جاذب آلژینات، دو عمل مهم انجام میدهد: اول، یونهای نقره به محض تماس با ترشح زخم، آزاد شده و وارد واکنش با دیواره باکتریها میشوند و آنها را نابود میکنند.
دوم، خود آلژینات با جذب مایعات و قفل کردن ترشحات آلوده درون ساختار ژلهای، رشد و تکثیر میکروبها را کند میکند.
نتایج کلینیکی جهانی نشان میدهد که پانسمان آلژینات نقرهای میتواند با کاهش سریع درد، تعداد دفعات تعویض پانسمان را پایین بیاورد و باعث بسته شدن سریعتر زخم و کاهش خطر عفونت شود. این نوع پانسمان، به ویژه در زخمهای دیابتی، زخمهای مزمن پا و زخمهای فشاری با ترشح بالا کاربرد طلایی دارد.
روش صحیح پانسمان با آلژینات
برای بهرهوری مطلوب از آلژینات، باید چند گام ساده اما کلیدی را رعایت نمود. ابتدا زخم را با سرم نرمال سالین یا محلول شستوشو به آرامی تمیز کنید و پوست حاشیه زخم را کاملاً خشک کنید تا خطر خیسی و آسیب کمتر شود.
پانسمان آلژینات را به اندازه و شکل زخم (در صورت نیاز برش دهید) و به صورت خشک روی بستر زخم قرار دهید. توجه داشته باشید که آلژینات هنگام جذب ترشحات به شکل ژل درمیآید و بنابراین نیاز به پوشش ثانویه مانند پانسمان فوم یا گاز دارد.
پانسمان روی زخم را با نوار یا چسب مناسب فیکس کنید و بر اساس میزان ترشح، هر دو تا سه روز یا حتی بیشتر بسته به نظر پزشک تعویض کنید.
برای برداشتن پانسمان، ابتدا آن را با سرم شستوشو خیس کنید و بعد با ملایمت بردارید تا بافت تازه زخم آسیب نبیند. همیشه بعد از تعویض، ظاهر، رنگ و بوی زخم را ثبت کنید.
برای چه زخمهایی نباید آلژینات زد؟
استفاده بیهدف از آلژینات میتواند نتیجه عکس بدهد. اگر زخم شما ترشح کمی دارد یا به کلی خشک است، هرگز نباید به سراغ آلژینات بروید، چون این پانسمان باعث خشک شدن افراطی و حتی توقف ترمیم میشود.
همینطور زخمهایی که خونریزی فعال دارند، پانسمانهای جلبکداران مناسبشان نیستند. در زخمهایی با بافتهای ناپایدار، استخوان یا تاندون نمایان، خطر چسبندگی یا آسیب افزایش مییابد.
آلرژی به محصولات دریایی یا ترکیبات نقره هم از هشدارهای مهم این درمان است. حتی در زخمهای با عفونت وسیع، همیشه باید با نظر پزشک و به همراه آنتیبیوتیک سیستمیک استفاده شود. برای این گروه از زخمها، جایگزینهایی مثل فوم یا هیدروژل، انتخاب منطقیتر و ایمنتر است.

مطلب ویژه : درمان زخم های جراحی
هیدروکلوئید محافظ پوست و زخم
در دنیای امروزِ درمان زخم، هیدروکلوئیدها مثل یک زره محافظ نرم و قابل اعتماد برای پوست و زخمهای سطحی و متوسط به میدان آمدهاند.
این پانسمانها نه فقط جلوی خشکی و کم آبی بافت را میگیرند، بلکه جلوی ورود میکروب و هوا را هم سد میکنند. راز محبوبیت هیدروکلوئید در بین پرستاران این است که موقع تماس با ترشحات زخم به ژل تبدیل میشود؛ محیط مرطوب اما کنترل شدهای که مسیر ترمیم را سرعت میبخشد.
از نظر دوام، اغلب تا یک هفته روی پوست باقی میمانند و بیمار را از تعویض هرروزه راحت میکنند. اما این همه ماجرا نیست؛ ظاهر شفاف برخی مدلها به شما اجازه میدهد بدون برداشتن پانسمان روند ترمیم را زیر نظر داشته باشید.
کاربردش برای زخمهای فشاری سبک، بریدگیها و حتی تاولهای دردناک روزمره است. پس اگر دنبال یک راهکار مدرن و مطمئن برای حفاظت و ترمیم زخم هستید، هیدروکلوئید دقیقاً همان انتخابی است که باید بشناسید.
ساختار ویژه و مزایای پانسمان هیدروکلوئید
پانسمان هیدروکلوئید از لایههای ترکیبی مشتقشده از ژلاتین، پکتین و کربوکسیمتیلسلولز ساخته شده که روی آن معمولاً یک سطح محافظ ضدآب و ضدباکتری قرار دارد.
مزیت اصلی این ساختار، جذب کنترلشده ترشحات و تشکیل ژل نرم است؛ یعنی زخم هیچوقت خشک یا بیش از حد مرطوب باقی نمیماند.
این پانسمانها مقرون به صرفهاند، باعث کاهش درد میشوند و در بیشتر موارد نیاز به تعویض مکرر ندارند. از آنجایی که اکسیژن اجازهی عبور دارد اما میکروب و آب وارد نمیشود، احتمال عفونت و خیسخوردگی پوست اطراف به حداقل میرسد.
ظاهر شفاف برخی مدلها کمک میکند بدون برداشتن پانسمان، اوضاع زخم را بررسی کنید و این یعنی تداخل کمتر با فرآیند بهبود. به طور کلی، هر جا نیاز به محیط مرطوب ولی ایمن حس شود، هیدروکلوئید حرف اول را میزند.
مراقبت از زخمهای متوسط با هیدروکلوئید
برای زخمهایی که نه خیلی خشک و نه خیلی پرترشح هستند، پانسمان هیدروکلوئید بهترین دوست شما خواهد بود. کافی است ابتدا زخم را بهآرامی تمیز کنید، سطح پوست دور تا دور زخم را کاملاً خشک کنید تا چسب پانسمان به خوبی بچسبد.
پانسمان را به آرامی روی زخم قرار دهید و اجازه دهید تا لایه فعال آن با ترشحات کم یا متوسط تبدیل به ژل شود و روند ترمیم بدون مزاحمت ادامه پیدا کند.
این پانسمان معمولاً هر ۳ تا ۷ روز بسته به میزان ترشح زخم قابل تعویض است و در این مدت هم بهخوبی پوست و زخم را از آسیبهای محیطی و ورود میکروب حفظ میکند.
اگر دیدید لبههای پانسمان جدا شده یا زخم بو، رنگ یا ترشح غیر طبیعی دارد، پانسمان را زودتر تعویض کنید. در مجموع مراقبت با هیدروکلوئید نیاز کمی به پیگیری روزانه دارد و بیمار را از دردسرهای تعویض مکرر نجات میدهد.
بایدها و نبایدهای استفاده خانگی
در استفاده خانگی از پانسمان هیدروکلوئید چند نکته مهم را فراموش نکنید: اول اینکه فقط برای زخمهای سطحی و متوسط با ترشح کم تا متوسط مناسب است و هرگز نباید روی زخمهایی با عفونت فعال یا خونریزی فعال استفاده شود.
باید قبل از هر بار چسباندن، پوست اطراف زخم کاملاً خشک و تمیز باشد تا احتمال جدا شدن پانسمان به حداقل برسد. اگر به مواد چسبنده یا اجزای پانسمان حساسیت دارید، سراغ محصول مشابهی بروید.
در صورت مشاهده قرمزی غیرعادی، ترشح بدبو یا افزایش درد، ادامه استفاده را متوقف و با پزشک مشورت کنید. پانسمان را هیچوقت بیش از هفت روز روی زخم نگه ندارید و بعد از هر تعویض، ظاهر و بوی زخم را بررسی کنید.
مراقب باشید ژل داخل پانسمان تماس مستقیم با پوست سالم نداشته باشد تا باعث حساسیت نشود. رعایت همین بایدها و نبایدهای ساده، استفاده خانگی از هیدروکلوئید را کاملاً مطمئن و راحت خواهد کرد.

مطلب ویژه : پانسمان زخم در منزل
راهنمای 5مرحله ای انتخاب پماد مناسب برای زخم های بستر
انتخاب پماد و پانسمان صحیح برای زخم، نقشی کلیدی در سرعت بهبود و کاهش عوارض دارد. بسته به نوع زخم (سطحی یا عمیق، خشک یا ترشحدار) و شرایط بیمار، تجویز مناسب میتواند از عفونت و درد جلوگیری کند. این موضوع برای سالمندان و بیماران بستری حساسیت بیشتری دارد؛ چرا که پوست آنها شکنندهتر و روند ترمیم کندتر است. در این راهنما با رویکردی کاربردی، از شناخت نوع زخم تا انتخاب محصول مناسب و نقاط هشدار برای مراجعه به پزشک را به شما آموزش میدهیم تا مراقبت خانگی ایمنتر و حرفهایتری داشته باشید.
گام ۱: نوع زخم را تشخیص دهید
سطحی یا عمیق بودن زخم را مشخص کنید.
میزان ترشح و نشانههای عفونت یا التهاب (قرمزی، تورم، بوی بد، درد) را بررسی کنید.
گام ۲: شرایط فرد زخمی را ارزیابی کنید
سالمندِ بستری یا فردی با بیماری زمینهای (مانند دیابت یا نقص ایمنی) است؟
سابقهی زخمهای مزمن یا ترمیم دیرهنگام دارد؟
گام ۳: انتخاب پماد مناسب
اگر زخم عفونی یا ترشح چرکی دارد:
پماد یا پانسمان سیلور (نقره) استفاده کنید؛ ضدعفونی قوی، ممنوع در حساسیت.
اگر زخم خشک یا سطحی است:
هیدروژل انتخاب خوبیست؛ رطوبت اضافه میکند، در زخم عفونی/ترشحدار مناسب نیست.
برای زخمهای پرترشح یا خونریزی:
آلژینات را انتخاب کنید؛ جذب زیاد دارد، در زخم خشک قابل استفاده نیست.
اگر زخم سطحی با ترشح کم دارد (به ویژه سالمندان):
هیدروکلوئید بهترین گزینه است؛ دوام بالا، در زخم عفونی ممنوع است.
گام ۴: مراقبت ویژه از سالمندان و بیماران خاص
بهدنبال محصولاتی باشید که نیاز به تعویض کمتر داشته باشند و حین تعویض، درد یا آسیب جدیدی ایجاد نکنند.
مرتب سطح پوست و پانسمان را چک کنید تا زخم جدید یا علامت عفونت ایجاد نشود.
گام ۵: علائم هشدار را بشناسید و به پزشک مراجعه کنید
اگر زخم بیش از ۳ هفته کوچک نشد یا علائم عفونت (قرمزی، بوی بد، تب) داشتید، تعلل نکنید و حتماً مشاوره تخصصی دریافت کنید.
خونریزی پیوسته، دیدن چربی یا عضله در عمق زخم، یا بیماری زمینهای جدی از دیگر موارد ضرورت مراجعه فوری هستند.
نتیجه:
با رعایت این پنج گام، انتخاب پماد مناسب برای هر فرد و هر زخم آسان و ایمن خواهد بود و در صورت مشاهده هر علامت غیرعادی، مشورت با متخصص را در اولویت بگذارید.

جدول مقایسه سیلور، هیدروژل، آلژینات، هیدروکلوئید
| نام پانسمان/پماد | کاربرد اصلی (زخمها) | نکات و محدودیتها |
|---|---|---|
| سیلور (نقره) | عفونی، زخمهای با عفونت، دیابتی، سوختگی | آنتیباکتریال قوی؛ دفع عفونت؛ ممنوع در حساسیت به نقره؛ مصرف طولانی ممنوع |
| هیدروژل | زخم خشک یا نیمهخشک، حذف بافت مرده | ایجاد رطوبت؛ مجاز در زخم بدون عفونت؛ احتمال افزایش ترشح، هزینه متوسط |
| آلژینات | زخمهای پرترشح، خونریزی، زخم فشاری | جذب بالا؛ بیدرد بدون چسبندگی؛ ممنوع در زخم خشک/خونریزی فعال |
| هیدروکلوئید | زخم سطحی با ترشح کم تا متوسط، تاول | محیط مرطوب کنترلشده؛ دوام تا ۷ روز؛ ممنوع در عفونت فعال |
مقاله مرتبط با انواع پماد و کرم زخم های بستر :
متن انگلیسی :
Recent advances in wound care recommend tailored ointments for pressure ulcers, including silver sulfadiazine, hydrogel, alginate, and hydrocolloid formulations. Each type addresses specific wound needs, such as infection control, moisture management, or rapid tissue regeneration. Selection depends on wound depth, exudate level, and patient health status. Clinical supervision is recommended for optimal results and to minimize complications.
ترجمه فارسی:
پیشرفتهای جدید مراقبت زخم توصیه میکنند برای زخم بستر از پمادهایی مثل سیلور سولفادیازین، هیدروژل، آلژینات و هیدروکلوئید به طور هدفمند استفاده شود. هر نوع پماد برای کنترل عفونت، مدیریت رطوبت یا تسریع ترمیم بافت کاربرد ویژهای دارد. انتخاب صحیح وابسته به عمق زخم، میزان ترشح و وضعیت بیمار است. نظارت تخصصی بهترین نتیجه و حداقل عوارض را تضمین میکند.
منبع : PMC
سوالات رایج
آیا برای همه زخمهای بستر باید از پماد سیلور استفاده کنیم؟
خیر. پماد سیلور فقط برای زخمهایی که نشانههای عفونت یا ترشح چرکی دارند مناسب است و نباید برای زخم خشک یا سطحی استفاده شود. بهترین انتخاب باید طبق ارزیابی پزشک و براساس نوع و وضعیت زخم مشخص شود.
پماد هیدروژل چه زمانی بیشترین اثر را دارد؟
هیدروژل برای زخمهای خشک، فاقد ترشح یا دارای بافت مرده بیشترین تاثیر را دارد. این پماد با ایجاد رطوبت، ترمیم را سرعت داده و درد را کاهش میدهد. در زخمهای عفونی یا پرترشح نباید از هیدروژل استفاده شود.
چه کسانی باید از پانسمان آلژینات استفاده کنند؟
کسانی که زخم با ترشح زیاد یا خونریزی کنترلشده دارند (مثل زخم فشاری پرترشح) بهترین گزینه برای استفاده از آلژینات هستند. این پانسمان با جذب بالای رطوبت و تسهیل تعویض، راحتی بیمار را بالا میبرد و احتمال عفونت را کم میکند.
نقش هیدروکلوئید در درمان زخم چیست؟
هیدروکلوئید برای زخمهای سطحی یا با ترشح کم تا متوسط کاربرد دارد. این پانسمان محیط مرطوب و ایمنی برای ترمیم زخم ایجاد کرده و با دوام بالا، تعداد دفعات تعویض پانسمان را کاهش میدهد و کاهش درد هنگام تعویض را تضمین میکند.
آیا پمادهای گیاهی واقعاً موثرند؟
پمادهای گیاهی مثل کالاندولا یا آلفا در زخمهای سطحی و مراحل ابتدایی بسیار کمککننده هستند و حساسیتزایی کمتری دارند. با این حال، برای زخمهای عمیق یا عفونی نباید فقط به این پمادها اکتفا کرد و لازم است تحت نظر پزشک باشند.
در چه شرایطی مراجعه فوری به پزشک ضروری است؟
اگر زخم طی ۳ هفته بهبود نیابد، ترشح یا بوی غیرعادی داشته باشد، با تب، تورم روزافزون یا درد شدید همراه باشد یا در بیماران با دیابت، باید بدون تأخیر به پزشک یا کلینیک تخصصی زخم مراجعه کنید.
آیا میتوان پماد یا پانسمان را خودسرانه تعویض کرد؟
خیر، تعویض خودسرانه بدون آموزش یا نظر کارشناس ممکن است باعث آسیب، عفونت یا تاخیر در ترمیم شود. همیشه دستورالعمل پزشک یا پرستار کلینیک زخم تهران را دنبال کنید تا ریسک و عوارض به حداقل برسد.
بهترین گزینه برای سالمندان بستری چیست؟
سالمندان به دلیل پوست حساس و روند ترمیم کند، به پانسمانهایی با تعویض کمتر و درد کمتر نیاز دارند. معمولاً هیدروکلوئید برای زخمهای سطحی و سیلور یا آلژینات برای زخمهای عفونی یا پرترشح توصیه میشود. مراقبت منظم و معاینه تخصصی الزامی است.
منابع :
(cochrane)
(lavascularspecialists)
(my.clevelandclinic)
(thewoundpros)
